Lăng Minh Mạng hay còn có một cái tên khác gọi là Hiếu Lăng, nằm trên một ngọn núi Cẩm Kê xã Hương Thọ, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Nơi đây nằm ngay gần ngã ba Bằng Lăng cách trung tâm thành phố khoảng 12km, tổng diện tích có đến 40 công trình lớn nhỏ

Minh Mạng kế ngôi vua Gia Long vào năm 1820 và ông đã có rất nhiều đóng góp trong việc cải cách đất nước. Vào lúc ấy ông đã xây một Sơn lăng dùng để nghỉ ngơi, thư giãn sau những lúc mệt mỏi và cũng là nơi để hương hỏa sau khi mất.

Để có thể xây dựng ông đã mất 14 năm tìm kiếm một vị trí phù hợp và cuối cùng ông đã chọn núi Cẩm Khê. Nơi đây có đầy đủ cả yếu tố nước, núi rừng và nhiều cây xanh, về sau ông đổi lại thành Hiếu Sơn và đặt tên Hiếu Lăng cho lăng tẩm của mình.

Qua nhiều lần phê duyệt các bản thiết kế, báo cáo về kiến trúc đến tận tháng 4 năm 1840 mới bắt đầu xây dựng. Trong lúc xây dựng thì ông đã bị bệnh và mất. Sau 1 tháng vua Thiệu Trị lên ngôi và tiếp túc hoàn thành xây dựng lăng Minh Mạng vào năm 1843.

Diện tích Lăng vua Minh Mạng khoảng 18ha bao gồm hơn 40 công trình lớn nhỏ đều được bài trí đối xứng nhau. Các công trình được phân bố trên 3 trục lớn và tất cả song song với nhau, chọn đường Thần Đạo làm trung tâm. Hình thế của lăng Minh Mạng có kiểu dáng như một người đang có tư thế nằm nghỉ gối đầu lên núi Kim Phụng.

Lăng Minh Mạng được bao trùm một màu xanh của những hàng cây với không gian vô cùng yên ả, tĩnh lặng của dòng sông và sự vững chắc của núi non. Tất cả đều mang đến một vẻ đẹp hữu tình còn được tô điểm thêm một khu đầm sen tỏa ngát hương thơm ở giữa khuôn viên lăng tâm.

Những điểm tham quan bên trong Lăng Minh Mạng:

Đại Hồng Môn

Đại Hồng Môn là cổng chính để vào lăng Minh Mạng, chất liệu để xây dựng vào thời điểm đó chính là vôi gạch. Tương tự như các cửa chính của đa số các lăng nhà Nguyễn, cổng sẽ bao gồm 3 cửa chính hay còn gọi là Cổng Tam Quan nằm dưới mái lá bao gồm 24 viên ngói.

Theo sử ghi lại, Đại Hồng Môn đã từng mở cửa một lần để đưa quan tài của Vua Minh Mạng vào lăng, sau đó đã được đóng kín cho đến nay. Nguyên tắc cổng Tam Quan thì không nên đi vào cửa chính, chính vì vậy khách du lịch khi đến đây sẽ phải đi qua một trong hai cổng phụ đó là Tả Hồng Môn và Hữu Hồng Môn.

Bái Đình

Tiếp tục đi qua Đại Hồng Môn là đến một khoảng sân rộng mang tên là Bái Đính. Đây là một khoảng sân rất rộng với hai bên là bia đá Thánh Đức Thần Công được vua Thiệu Trị viết lại, nhằm để con cháu đời sau biết đến tiểu sử và công đức lớn của Vua Cha ngày xưa. Toàn bộ gạch được lát ở sân này được lát bằng gạch Bát Tràng.

Lầu Minh Lâu

Lầu Minh Lâu nằm bên trong của Lăng Minh Mạng Huế có nghĩa là nơi để nhà vua đến đây vào những đêm trăng thanh gió mát. Toàn nhà được xây dựng theo hình vuông, có hai tầng, tám mái của lầu sẽ nằm trên quả đồi gọi là Tam Đài Sơn, phía sau lưng là vườn hoa có chữ Thọ. Nơi đây đã được trang trí vô cùng bắt mắt theo xu hướng của Nho giáo và triết lý nhân sinh.

Khu vực Tầm Điện

Tầm Điện là khu thờ cúng bài vị của vua và Tá Thiên Nhân Hoàng hậu bao gồm Hiếu Đức Môn và điện Sùng Ân. Điền Sùng Ân là nơi đặt bài vị của nhà vua Minh Mạng và Hoàng Hậu. Lạc chân đến Tẩm Điện bạn sẽ có một cảm nhận được một sự linh thiêng, cổ kính. Công trình này còn có 17 bậc thềm đá dọc đường đưa du khách vào Hoằng Trạch Môn. Nơi đây có một khoảng trời rộng lớn, trời xanh rợp bóng mát cây xanh với muôn hương hoa tỏa ngát.

Hồ Tân Nguyệt

Điểm đến tiếp theo mà bạn phải nhất định ghé đến trong chuyến đi khám phá lăng Minh Mạng đó là Hồ Tân Nguyệt. Công trình này được xây dựng kiểu có hình trăng non tựa biểu tượng mặt trời của Bửu Thành. Đây có lẽ là một kiến trúc nói lên quan niệm của cổ nhân về sự biến hóa.

Hiền Đức Môn

Hiền Đức Môn là một công trình được xây trong Tẩm Điện dưới một mảnh đất hình vuông nó tượng trưng cho thần đất. Nơi đây mang một sắc màu uy nghiêm, cổ kính và rất linh thiêng tuyệt đỉnh.

Cầu Thông Minh Chính Trực

Một cây cầu bắc qua hồ Tân Nguyên đó chính là cầ Thông minh Chính Trực dẫn đến đường vào Lầu Minh Lâu. Cây cầu này có kiến trúc mang nét cổ xưa bao gồm 33 bậc tầng cấp với nhiều vẻ đẹp hiền hòa lại gần gũi thiên nhiên.